ที่มา และ ความสำคัญของโครงการ

ประเทศไทยนับเป็นตลาดส่งออกเครื่องสำอางที่ใหญ่เป็นอันดับ 4 รองจากสิงคโปร์ จีน และญี่ปุ่น โดยตลาดหลักอยู่ที่ประเทศในเอเซีย ได้แก่ ญี่ปุ่น มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ อินโดนีเซีย เวียดนาม และออสเตรเลีย ส่วนการนำเข้าเครื่องสำอางมีอัตราการเติบโตประมาณร้อยละ 5.9 ซึ่งจะเห็นได้ว่าสินค้าประเภทเครื่องสำอาง / สบู่ และผลิตภัณฑ์สำหรับผิวหนังของประเทศไทยเริ่มเป็นที่รู้จักมากขึ้น เพื่อเป็นการเพิ่มโอกาสในการแข่งขันด้านการผลิตเครื่องสำอาง จึงมีการนำเอานาโนเทคโนโลยีมาใช้ในกระบวนการผลิต เพื่อให้ประสิทธิผลและประสิทธิศักย์ของผลิตภัณฑ์เครื่องสำอางนั้นสูงขึ้น รวมถึงการนำนาโนเทคโนโลยีมาประยุกต์ใช้กับอุตสาหกรรมอาหารและเครื่องบริโภคได้ด้วย เช่น การพัฒนาสารสกัดในรูปลิโพโซม และนาโนพาร์ทิเคิล ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อให้สารสำคัญหรือกลิ่นที่ใช้ปรุงแต่งมีความคงตัวและมีประสิทธิภาพ หรือบรรจุสารสำคัญต่างๆ ไว้ภายในได้ ซึ่งประเทศไทยมีศักยภาพเพียงพอที่จะผลิตสารสำคัญในระดับนาโนได้ หากแต่ยังขาดการส่งเสริมและประสานข้อมูลในการวิจัยและพัฒนากับนักวิจัยและผู้ประกอบการ

ศูนย์นาโนเทคโนโลยีแห่งชาติ (ศน.) หน่วยงานในกำกับของสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.)  ได้เล็งเห็นถึงความสำคัญของปัญหาดังกล่าวข้างต้นจึงได้มีการพัฒนาการใช้นาโนเทคโนโลยีมาประยุกต์ใช้กับผลิตภัณฑ์เครื่องสำอางโดยมุ่งเน้นการใช้พืชสมุนไพรไทยที่มีประสิทธิภาพมาพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพและสามารถต่อยอดสู่เชิงพาณิชย์ได้ ดังนั้น ศน.จึงได้ดำเนินการโครงการโปรแกรมวิจัยร่วมด้านนาโนเวชสำอางสมุนไพรไทย (Thai Herbal Nano-Cosmeceuticals Coordinated Research Program) ร่วมกับเครือข่ายมหาวิทยาลัยและหน่วยงานภาครัฐ/เอกชน ซึ่งมีกิจกรรมที่สร้างความเข้มแข็งทางด้านวิชาการและเชื่อมโยงความรู้จากภาคการวิจัยสู่ภาคการผลิต คือ การสัมมนาเชิงวิชาการ เกี่ยวกับเทคโนโลยีการกักเก็บกลิ่น การจัดอบรมเชิงปฏิบัติการเกี่ยวกับการทำสูตรตำรับเครื่องสำอาง เพื่อเผยแพร่องค์ความรู้แก่นักวิจัย นักวิชาการ และผู้ประกอบการ รวมถึงผู้สนใจทั่วไป ซึ่งได้ร่วมกับเครือข่ายมหาวิทยาลัยในโครงการโปรแกรมวิจัยร่วมด้านนาโนเวชสำอางสมุนไพรไทย และห้องปฏิบัติการนาโนเวชสำอาง ศูนย์นาโนเทคโนโลยีแห่งชาติ โดยมีเป้าหมายที่สำคัญคือ ให้ความรู้ความเข้าใจถึงเทคโนโลยีและนวัตกรรมต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาอนุภาคนาโน การตั้งตำรับผลิตภัณฑ์เครื่องสำอาง และการกักเก็บกลิ่นและสารสำคัญ เพื่อให้สามารถต่อยอดผลงานวิจัยสู่การผลิตในภาคเอกชนได้อย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืนต่อไป